Dokładnie 99 lat temu odbyło się zebranie założycielskie TS Prosna Kalisz. Czy rzeczywiście wtedy powstał ten klub? ZDJĘCIA

Dokładnie 99 lat temu odbyło się zebranie założycielskie TS Prosna Kalisz

23 kwietnia 1922 roku z inspiracji Witolda Jarnutowskiego zebrali się organizatorzy. Poza gospodarzem byli to: Stanisław Wróblewski, Kazimierz Bęcki i Stanisław Chlastawa. Te nazwiska pojawiają się w niemal we wszystkich powojennych publikacjach. Grono dość skromne, ale przecież miało wystarczyć do opracowania statutu, nie wspominając o przyjęciu nazwy i klubowych barw biało-amarantowych.

Osiem dni później, 1 maja odbyło się zebranie z udziałem 30 członków, którego uczestnicy przyjęli zarówno zaproponowany przez założycieli statut, jak i nazwę. Tymczasowy zarząd pełnili prezes Jarnutowski i wiceprezes Chlastawa. Ten dzień prośniacy świętują, jako początek działalności, tyle że dopiero od… 1947 roku. Ale zacznijmy od początku.

Zaczęło się niewątpliwie od meczu Korony Warszawa i Łódzkiego Klubu Sportowego, który odbył się w Nowym Parku (dzisiejszy ogródek jordanowski przy ul. Częstochowskiej) w 1911 r. To wydarzenie spowodowało, że kaliska młodzież zaczęła grać w piłkę i to zarówno chłopcy, jak i dziewczęta! Jednak dopiero 27 maja 1917 r. odbył się pierwszy oficjalny mecz kaliskich drużyn, w którym ekipa Gimnazjum (dziś I LO) pokonała reprezentację Szkoły Realnej (II LO) 4:1. Po tym meczu zapadła decyzja o utworzeniu jednej drużyny o nazwie - a jakże - Prosna.

„Jeden z pierwszych meczów „na wyjeździe” rozegraliśmy w czerwcu 1917 roku w Sieradzu. Pojechaliśmy tam na zaproszenie Stefana i Franciszka Nawrockich. Drogę powrotną zmuszeni byliśmy jednak odbyć... na piechotę, gdyż gospodarze, jak nam z zażenowaniem oświadczyli, nie mieli pieniędzy na pokrycie kosztów przejazdu. Paradowaliśmy wówczas w białych koszulkach z naszytą literką „P” (Prosna) i białych spodenkach z czerwonymi lampasami” - wspominali po latach późniejsi twórcy TS Prosna Witold Jarnutowski i Saturnin Kinkel.

W późniejszych latach ani nazwa, ani biało-czerwone barwy nie uległy zmianie. Czy w takim razie Prosna powstała w 1917 roku?

W 1933 roku miał miejsce kilkudniowy jubileusz TS Prosna, podczas którego rozgrywano mecze piłkarskie, ale odbyły się również zawody lekkoatletyczne. Dlaczego tak hucznie świętowano 11-lecie? Bo był to oficjalny jubileusz... 15-lecia utworzenia Prosny, która - według organizatorów fety - miała powstać w 1918 roku.

Obchody rozpoczęto 1 czerwca meczem towarzyskim Prosna - ŻTGS Makabi. Prośnianie zwyciężyli 6:0; dwie bramki strzelił Chylewski, trzy Witczak a nazwisko trzeciego strzelca nie zachowało się. Dwa dni później reprezentacja Kalisza podejmowała Wartę Poznań. Goście przed wojną należeli do najbardziej utytułowanych klubów w Polsce, kilkanaście razy stawali na podium mistrzostw Polski i mieli w swoich szeregach wielu kadrowiczów.

Nad Prosną zagrali jednak w rezerwowym składzie, wzmocnionym przez Fryderyka Szerfkego, który trzy lata potem wbił gola Brazylii oraz inny kadrowiczem, bramkarzem Marianem Fontowiczem. W zespole gospodarzy zagrali: Lubawy (Prosna) - Rybak (Prosna), Szymczak (Strzelec) - Gadziński (Prosna), St. Ciszewski (KKS), Matuszczak (Strzelec) - Mróz (Prosna), Klimczak (Strzelec), T. Ciszewski (KKS), Szrajer (Makabi), Janaszewicz (Makabi) oraz rezerwowi Buczkowski (Prosna), Rein (KKS) i Sygit (Strzelec).

Ofensywne ustawienie się zemściło, bo kaliszanie przegrali sromotnie 1:9. W 38 minucie, przy stanie 0:3, honorowego gola zdobył Rein. Od dwucyfrowej porażki uchronił kaliszan bramkarz oraz… sędzia Salomończyk, który pomagał im jak mógł. W niedzielę z Wartą zagrała Prosna i spisała się lepiej, bo przegrała tylko 1:5. Bramkę strzelił Frenchowicz, który trochę niesportowo wykorzystał kontuzję bramkarza Warty. Z tego dnia zachowała się jeszcze relacja z jubileuszowych zawodów lekkoatletycznych z udziałem reprezentantów kaliskich klubów: Sokoła, Strzelca, Makabi i oczywiście Prosny.

Czy w takim razie jako rok powstanie należy przyjąć 1918?

Kolejne lata nie sprzyjały rywalizacji sportowej, bo Polska była zaangażowana w działania wojenne na wschodzie i południu, a wreszcie stoczyła zwycięską wojnę z bolszewikami. W 1921 roku życie wróciło do normalności, a Prosna wróciła na boisko. Mnie się udało znaleźć informacje o dwóch meczach stoczonych właśnie w 1921 roku.

24 lipca o godz. 6.30 miały się odbyć - jak donosiła „Gazeta Kaliska” - „zawody piłki nożnej między łódzkim klubem „Hakoatz”, a kaliskim klubem sportowym „Prosna”. Wejście mk. 40. Dla uczni i wojskowych marek 20.” Poza oczywistym błędem zecera, bo najbardziej znany żydowski klub w Łodzi nazywał się „Hakoah”, wszystko jest jasne.

Wyniku meczu nie udało mi się znaleźć, ale w tamtym czasie informacji sportowych próżno szukać na czołówkach gazet, a na wiadomości z boisk, wyniki, relacje rzadko znajdowano miejsce. Redaktorów bardziej interesował bal u wioślarzy niż wynik ich rywalizacji... A już 15 sierpnia Prosna spotkała się z drugą drużyną Ostrovii, o czym doniosło pismo „Orędownik”. Niestety, kaliska ekipa przegrała aż 0:5. Dla nas jest ważny jednak nie wynik, ale fakt, że Prosna rozgrywała mecze.

Ktoś może powiedzieć, że może i rozgrywała, ale nie była zarejestrowanym klubem i grubo się pomyli. W kwietniu 1921 r. w oficjalnym wydawnictwie Poznańskiego ZOPN „Dwutygodniku Sportowym” czytamy, że związek działa na terenie województw poznańskiego i pomorskiego oraz miast - Kalisza, Włocławka i Słupcy. Nazwa „Prosna” nie pada, ale do czasu...

W sierpniu 1921 roku wspomniany „Dwutygodnik” publikuje po raz pierwszy listę 25 klubów zrzeszonych w PZOPN. Na pozycji 14. znajdujemy „Kalisz: K.S. „Prosna”, kp. Chlastera, Wiejska 6”! Ów „Chlastera” to oczywiście Stanisław Chlastawa, a więc jeden ze współzałożycieli późniejszego TS Prosna. Błąd w nazwisku został poprawiony dwa tygodnie potem w kolejnej publikacji.
Niestety, kaliszanom nie udało się zadebiutować w lidze, bo PZOPN w ogóle nie przeprowadził 1921 roku rozgrywek klasy B.

Kiedy więc powstała Prosna - w 1921, 1918, czy może 1917 roku?

Tekst jest skróconą wersją prelekcji „Kiedy naprawdę powstała „Prosna” Kalisz? Między prawdą a mitem. Z historii kaliskiego sportu”, zorganizowanej 16 marca przez Archiwum Państwowe w Kaliszu i Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Archiwaliów w ramach X Marcowego Maratonu Archiwalnego.