Kaliskie Archiwum Państwowe w roku pandemii. ZDJĘCIA

Kaliskie Archiwum Państwowe w roku pandemii

W 2020 r. kaliskiemu archiwum udało nam się granicę 4 000 mb akt. Stan posiadania Archiwum Państwowego w Kaliszu na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosił 1585 zespołów i zbiorów archiwalnych, obejmujących 347775 j.a. (4019,01 m.b.), w tym 44 j.a. (933,23 MB) materiałów w postaci elektronicznej. W ubr. przybyło
16 nowych zespołów i zbiorów archiwalnych.

Prawie1jedną trzecią nabytków stanowiły akta wymiaru sprawiedliwości, tyleż samo akta poza ewidencją APK głównie druki ulotne i darowizny osób prywatnych oraz akta gospodarcze: ZPJ Wistil w Kaliszu i Kaliska Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia” w Kaliszu. Po raz pierwszy Archiwum przejęło materiały w postaci elektronicznej – fotografie cyfrowe wchodzące w skład Archiwum Pandemii. Przejęło stosunkowo dużą ilość dokumentów filmowych – 442 kasety SVHS Telewizji Centrum w Kaliszu.

Archiwum Państwowe w Kaliszu nadzorowało 174 jednostki organizacyjne,

W ubr. objęto nadzorem 9 nowych jednostek – Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne z terenu byłego województwa kaliskiego i Ośrodek Techniki Leśnej w Jarocinie. Przeprowadzono 18 kontroli ogólnych i 20 problemowych. Zatwierdzono 188 przepisów kancelaryjno-archiwalnych.

APK wydało ogólnie 208 zgód na wybrakowanie dokumentacji niearchiwalnej dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych i pozytywnie zaopiniowało 5 wniosków o wybrakowanie dokumentacji niearchiwalnej. Udzielono 76 konsultacji i przeprowadzono 20 ekspertyz archiwalnych. Podpisano porozumienie z prywatną spółką „Wistil” SA w Kaliszu dotyczącą wsparcia merytorycznego w zakresie uporządkowania, zewidencjonowania i zabezpieczenia materiałów archiwalnych wytworzonych przez ZPJ „Wistil” w Kaliszu.

W zakresie technicznego zabezpieczenia zasobu skupiono się na: konserwacji właściwej 8 ksiąg meldunkowych miasta Kalisza, 1 j.a. Naczelnika Wojennego Kaliskiego i 1 j.a. Urzędu Stanu Cywilnego w Ostrowie Wielkopolskim – obwód miejski; profilaktyce konserwatorskiej – odkurzono 418 j.a. i umieszczono w opakowaniach bezkwasowych 18 014 j.a. 2929 j.a. poddano przeglądowi stanu zachowania.

Kolejne akta Archiwum Państwowego w Kaliszu zostały zdigitalizowane

W ramach działalności statutowej zdigitalizowano akta XIX-wiecznego Naczelnika Powiatu Kaliskiego. W ramach usługi zewnętrznej zeskanowano akta stanu cywilnego (firma ArchiDoc) i karty meldunkowe rodzinne z zespołu Akta miasta Kalisza (Digital-Center). zeskanowano również kronikę Koła nr 2 w Kaliszu ZBoWiD, czasopisma solidarnościowe oraz 3 poszyty szkoły elementarnej w Choczu. Łącznie wykonano 199 386 skanów, co stanowi niemalże podwojenie planu.

- Z powodu czasowego zamknięcia pracowni naukowej spadła ilość udostępnianych akt i wizyt w pracowni naukowej. Udostępniono 2306 akt i mikrofilmów, odnotowując przy tym 291 odwiedzin pośród 119 użytkowników. Najwięcej materiałów archiwalnych udostępniono do badań naukowych (ok. 40%), zaobserwowano procentowy spadek udostępnianych materiałów do poszukiwań genealogicznych na rzecz procentowego wzrostu udostępnianych materiałów do celów własnościowych i publicystycznych. Z uwagi na czasowe wyłączenie udostępniania bezpośredniego odnotowano wzrost kwerend. Wykonano 1191 poszukiwań, z czego 972 dla osób prywatnych i 219 dla instytucji - relacjonuje dr Grażyna Schlender.

.

Archiwum organizowało wystawy

W ramach działalności popularyzatorskiej przygotowano jedną wystawę tradycyjną pt. „Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów” i dziewięć wystaw on-line: „Tam się wyrabiają rzeczy niemożliwe..., czyli nierząd i prostytucja doby międzywojnia w materiałach archiwalnych”, „Czwartego czerwca na ziemi ojczystej Kalisz pobłogosławię...– Papież Jan Paweł II na Ziemi Kaliskiej”, „Pielęgniarki i położne w świetle archiwaliów”, „Nadaje Ci imię…”, „Kolekcja akt metrykalnych znanych osób z Kalisza i regionu kaliskiego”, „Kalendarz Adwentowy”, „Wojna polsko-bolszewicka”, „Kronika Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) Koło nr 2 w Kaliszu”, „Czasopisma solidarnościowe NSZZ „Solidarność” Województwa Kaliskiego 1981 rok”.

Przeprowadzono 86 lekcji archiwalnych, w tym 4 w sposób tradycyjny, a 82 stanowiły zajęcia z wykorzystaniem filmów w ramach Kaliskiego Archiwum Filmowego. W ramach Marcowego Maratonu Archiwalnego odbyła się prelekcja dr Grażyny Schlender pt. „Żołnierze Wyklęci ziemi kaliskiej w świetle materiałów archiwalnych”, przygotowano spotkanie z darczyńcami.

Odbyła się także promocja książki Krystyny Velkovej, prelekcja Jerzego Łojko na temat Jana Zemełki. Zrealizowano VI i VII edycję Kaliskiego Archiwum Filmowego. Udało się także zorganizować promocję 3 tomu Encyklopedii Solidarności. Kierownik Oddziału I Gromadzenia i Ewidencji Materiałów Archiwalnych Grzegorz Waliś udzielił wywiadu on-line dla Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu na temat publikacji pt. „Kaliska Policja i policjanci w okresie II Rzeczypospolitej”. W tzw. „chmurze” udostępniono czasopisma MKZ i Regionu Wielkopolski Południowej NSZZ „Solidarność” w Kaliszu z okazji 40. rocznicy powstania związku, a na profilu Facebook zgromadzono zdjęcia związane ze zbrodnia katyńską.

W ramach działań priorytetowych Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych przygotowano obchody Międzynarodowego Dnia Archiwów, w ramach akcji „Archiwa Rodzinne Niepodległej” odbyła się prezentacja wystawy i promocja katalogu pt. „Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów”, opracowano wystawę on-line pt. „Wojna polsko-bolszewicka w wyborze materiałów z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu” oraz „Czwartego czerwca na ziemi ojczystej Kalisz pobłogosławię... – Papież Jan Paweł II na Ziemi Kaliskiej”.

Działalność naukowa i wydawnicza Archiwum Państwowego w Kaliszu

Archiwum Państwowe w Kaliszu prowadziło także działalność naukową. Dr Grażyna Schlender wystąpiła z prelekcją pt. „NSZZ Solidarność Region Wielkopolska Południowa” na konferencji „Tak powstawała Solidarność w Wielkopolsce” w Poznaniu i z prelekcją pt. „Geneza NSZZ Solidarność Wielkopolska Południowa” na konferencji „Nie zapomnijcie tamtych dni. 40. rocznica powstania NSZZ Solidarność”. Edyta Pietrzak wygłosiła z kolei referat w ramach zebrania naukowego pt. „Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza – metody opracowania, zawartość i wykorzystanie”.

W 2020 r. ukazały się dwie publikacje książkowe: „Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów. Katalog wystawy” opracowana przez Małgorzatę Szczepaniak i Grzegorza Walisia, pod redakcją dr Grażyny Schlender oraz „Fibigerowie Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2916)”, opracowana przez Annę Bestian-Zając i Grzegorza Walisia, pod redakcją dr Grażyny Schlender.

Archiwum Państwowe w Kaliszu przechowuje akta 77 zlikwidowanych zakładów pracy, akta wyborcze przejęte w 2019 r. z wyborów samorządowych z 2018 r., z wyborów do Parlamentów Europejskiego z 2019 r. W roku sprawozdawczym przejęto akta z wyborów parlamentarnych z 13 października 2019 r. oraz część dokumentacji z wyborów prezydenckich z 28 czerwca i 12 lipca 2020 r.

W związku z sytuacją epidemiologiczną częściowo pracownicy oddelegowani zostali do pracy zdalnej. W ramach tych prac: opracowano 19 378 haseł osobowych do akt metrykalnych i stanu cywilnego (Akt stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Józefa w Kaliszu, Akt stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Mikołaja w Kaliszu, Akt stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Gotarda w Kaliszu, Akt stanu cywilnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kaliszu, Akt stanu cywilnego Okręgu Bożniczego w Kaliszu, Urzędu Stanu Cywilnego w Ostrzeszowie);

Sprawdzono część wpisów w bazie „Notariat kaliski” i przygotowano je do przesłania do ZoSIA (600 obiektów oraz 2000 indeksów osobowych, geograficznych i rzeczowych); zweryfikowano i przygotowano do zamieszczenia w ZoSIA 1199 haseł osobowych właścicieli nieruchomości w Kaliszu z lat 70. i 80. XX w.; zweryfikowano wykaz uchwał i postanowień Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kaliszu, przygotowano do zamieszczenia i umieszczono w ZoSIA 1397 obiektów. Poza tym zeskanowano 7910 klatek negatywów ze Spuścizny Władysława Kościelniaka z Kalisza, opracowano 2396 haseł indeksowych do 182 kaset Telewizji Centrum w Kaliszu, opracowano 4000 haseł osobowych do akt stanu cywilnego.

Pracownicy Archiwum, ze względu na panującą w kraju sytuację epidemiczną, uczestniczyli głównie w szkoleniach zdalnych za pośrednictwem platform: MS Teams i Zoom (on-line) organizowanych przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, instytucje zewnętrzne i w szkoleniach wewnętrznych.

W minionym roku zadbano także o wyposażenie budynku. Zakupiono meble do kuchni pracowniczej oraz do pomieszczenia obsługi pracowni naukowej, zamontowano trzy klimatyzatory w pomieszczeniach biurowych i pomieszczeniu konserwacji. Do magazynów archiwalnych kupiono 6 modułów 5-szufladowych formatu A0, regały jezdne i stacjonarne. Została wymieniona centrala alarmowa i usprawniony system monitoringu. Od 2020 r. posiadamy również osobę, która w ramach pracy portiera zobowiązana jest do zapewnienia ochrony fizycznej pracownikom i osobom odwiedzającym siedzibę naszego urzędu.

Dr Grażyna Schlender podziękowała za dobre wyniki pracy. Pracownicy zaangażowani w działalność wydawniczą w 2020 r. otrzymali egzemplarze autorskie wydanych publikacji. Książka pt. „Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów” stanowi pokłosie akcji Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Podobne katalogi wydały także inne archiwa w Polsce. Książka pt. „Fibigerowie. Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2016)” stanowiła dla nas wyzwanie. Stanowi ona odpowiedź na oczekiwania lokalnej społeczności w Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu. Z uwagi na sytuację pandemiczną, publikacja była promowana głównie w mediach internetowych za pomocą specjalnie nakręconego filmu promocyjnego.

Dyrektor APK nakreśliła plany na 2021 r. Tradycyjnie na początek Marcowy Maraton Archiwalny. Ponieważ Archiwum Państwowe w Kaliszu w bieżącym roku obchodzi 70 rocznicę istnienia, trwają prace nad dwoma filmami: edukacyjnym odnoszącym się do możliwości systemu www.szukajwarchiwach.gov.pl i wspomnieniowym przedstawiającym rys historyczny APK. Przed nami także nowe wyzwania wydawnicze, wystawiennicze i edukacyjne.

Na koniec zebrania wykonano pamiątkową fotografię zbiorową pracowników Archiwum Państwowego w Kaliszu.